(του Καθ. Παν/μίου Αθηνών αείμν. Α.Ν.Τσιριντάνη)
Περιληπτική παρουσίαση από Α.Χ. Φράγκον
Το άρθρο αυτό αποβλέπει στη σωστή ενημέρωση των Ελληνίδων μας πάνω στο πρόβλημα του φεμινισμού. Και με το θέμα αυτό θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε κάπως διαγραμματικά τη σχετική ομιλία-έρευνα του αειμνήστου διαπρεπή καθηγητή της Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αλεξ. Ν. Τσιριντάνη.
α) Η νίκη του φεμινισμού
Ο φεμινισμός (από το λατινικό femina=γυναίκα) είναι η πρόνοια για την βελτίωση της θέσης της γυναίκας.
Στην αρχή ο καθηγητής κάνει μια ιστορική ανασκόπηση από τότε που η γυναίκα ήταν δούλη του άνδρα και πώς σιγά-σιγά ανέκτησε δικαιώματα, ιδίως όταν γίνεται στη Νέα Υόρκη το 1848 η πρώτη φεμινιστική εταιρία και το 1898 στην Ουάσιγκτων το πρώτο παγκόσμιο Συνέδριο γυναικών και έτσι επικρατεί ο φεμινισμός. Η νίκη αυτή φαίνεται στη διεθνή σύμβαση της Νέας Υόρκης της 1.4.1953 περί πολιτικών δικαιωμάτων της γυναίκας και καθιερώνεται η ισότητα δικαιωμάτων της γυναίκας και του άνδρα.
Η γυναίκα όμως πρόσεξε μόνο την εξίσωση αλλά όχι και την εξύψωση. Γιατί αυτά έγιναν την εποχή που εξαπλωνόταν ο υλισμός.
Μετά ο καθηγητής αναφέρεται στον οικονομικό φεμινισμό, έπειτα στον κοινωνικό φεμινισμό και στον οικογενειακό φεμινισμό.
Ο φεμινισμός πέτυχε μια νίκη. Δεν αρκεί όμως η νίκη αυτή. Πρέπει να προχωρήσει στη δημιουργία.
…………………………………………………………………………………………
β) Προς την Δημιουργία
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήσαν νίκη για τη γυναίκα, μεγάλη νίκη, οι επιτυχίες του φεμινισμού. Παρ΄όλα αυτά όμως η υπόθεση του φεμινισμού, η υπόθεση της εξύψωσης της γυναίκας δεν τέλειωσε. Τώρα αρχίζει.
Η πορεία του φεμινισμού ήταν ως τώρα, πορεία απελευθέρωσης και εξίσωσης της γυναίκας προς τον άνδρα. Καιρός πλέον η φεμινιστική πορεία να γίνει πορεία δημιουργίας. Με τη νίκη του φεμινισμού, με την επικράτηση των γυναικείων διεκδικήσεων, άρχισαν οι ευθύνες. Η γυναίκα που ήταν στο περιθώριο της ζωής ήταν γυναίκα ανεύθυνη. Η γυναίκα ίση πια με τον άνδρα είναι γυναίκα υπεύθυνη. Δεν αρκεί ότι νίκησε, πρέπει να μετάσχει στην διαμόρφωση του πολιτισμού και της εν γένει ζωής της ολότητας. Όσο παίρνει δύναμη, παίρνει και ευθύνες.
Και εδώ προβάλλει η ανάγκη να έχουμε, μαζί με τις άλλες τέσσερις εκδηλώσεις που αναφέραμε και μια πέμπτη, την σπουδαιότερη εκδήλωση του φεμινισμού. Τον δ η μ ι ο υ ρ γ ι κ ό
φ ε μ ι ν ι σ μ ό. Ο αγώνας πλέον θα είναι όχι απλώς για να επικρατήσουν ωρισμένα φεμινιστικά συνθήματα, αλλά για να σωθεί και να προοδεύσει ο όλος πολιτισμός μας με την συμβολή της γυναίκας.
Και ο αγώνας αυτός θα διεξαχθεί, με μάχες, πολλές μάχες. Τρεις από τις μάχες αυτές θα αναφέρουμε εδώ.
Πρώτα-πρώτα η γυναίκα πρέπει να καταλάβει ότι η εμπέδωση της νίκης της είναι δυνατή μόνο με την υ π ε ρ ν ί κ η σ η τ ο υ υ λ ι σ μ ο ύ. Η πρώτη λοιπόν μεγάλη μάχη την οποία η γυναίκα θα δώσει είναι η μάχη για να λυτρωθεί ο πολιτισμός μας από την τυραννία του υλισμού. Και εδώ στην γυναίκα προσφέρεται θέση όχι απλώς ισότιμου αλλά πρωτοπόρου και ηγέτη. Διότι ο φυσικός αντίπαλος της γυναίκας είναι ο υλισμός. Πώς άρχισε η υποταγή, η υποδούλωση της γυναίκας στον άνδρα; Από τον υλισμό άρχισε. Ο άνδρας είχε τη σωματική, την υλική, τη ζωώδη υπεροχή, σε εποχές όπου η υπεροχή αυτή ήταν το παν. Και έκανε χρήση και κατάχρηση της υπεροχής του αυτής. Και εκείνο μεν ήταν συνέπεια της πρωτόγονης κατάστασης στην οποία ζούσε ο άνθρωπος… Στο τέλος-τέλος ήταν κάτι φυσικό. Ήταν ένας υλισμός χωρίς επίγνωση. Κατόπιν όμως ο υλισμός έγινε φιλοσοφία, έγινε μεταφυσικό σύστημα που αρνιόταν κάθε νόημα στις πνευματικές αξίες και, φυσικά, άφηνε θέση μόνο για το δίκαιο του ισχυρότερου. Ο φιλοσοφικός αυτός υλισμός έχει πια ξεπερασθεί. Τώρα όμως πάει να μας κατακλύσει ένας αφιλοσόφητος, αγράμματος, χυδαίος υλισμός της ζωής. Και ας μη νομίσει η γυναίκα, ότι θα μπορεί να σταθεί, αυτή και οι φεμινιστικές της επιδιώξεις, όπου ο υλισμός αυτός επικρατεί. Ο υλιστής άνδρας δεν έχει, δεν μπορεί να έχει, φεμινιστική νοοτροπία. Πρέπει, λοιπόν, να επικρατήσει η δύναμη του πνεύματος που θα ισοφαρίσει την υλική, τη σωματική υπεροχή του άνδρα, για να μπορεί να δει η γυναίκα Θεού πρόσωπο. Όλα τ΄άλλα είναι λόγια για ξεγέλασμα. Γι΄αυτό η θέση της σημερινής γυναίκας βρίσκεται στην πρωτοπορία του πνευματικού αγώνα εναντίον του υλισμού.
Δεύτερη μάχη την οποία θα δώσει η γυναίκα είναι η μάχη εναντίον του ρεύματος. Ας το προσέξει αυτό η γυναίκα. Το ρεύμα είναι αντιφεμινιστικό. Και ας φωνάζει το αντίθετο. Και ας ωρύεται υπέρ της γυναίκας τάχα. Διότι, είναι ρεύμα πνευματικού αφοπλισμού. Από τον πνευματικόν όμως αυτόν αφοπλισμό, άλλη ζημιά υφίσταται ο άνδρας και άλλη, εντελώς άλλη, η γυναίκα. Ο άνδρας, εάν χάσει τον πνευματικό του εξοπλισμό, διατηρεί τουλάχιστον την σωματική υπεροχή έναντι της γυναίκας. Η γυναίκα, εάν το πνεύμα σβήσει, τι έχει τότε να αντιτάξει στην υλική υπεροχή του άνδρα; Όταν σταθεροποιηθεί το φρόνημα, ότι μόνο το υλικό, το χαμηλό και το ζωώδες έχει αξία, τότε η γυναίκα θα είναι σκλάβα ενός τέτοιου άνδρα και μικρή παρηγοριά γι΄αυτήν θα είναι το ότι θα βλέπει την ομόφυλό της να είναι πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας.
Και ως τρίτη μάχη θα αναφέρουμε τη μάχη που πρέπει να δώσει η γυναίκα με τον εαυτό της για να ξεπεράσει τον εαυτό της και να προσαρμόσει τη νοοτροπία της με τη νίκη της και τις ευθύνες της. Δεν μπορεί η γυναίκα να κρατήσει τη θέση που κατέκτησε εάν ξένοιαστα και αμέριμνα ασχολείται μόνο με το «κουμ κάν» και τον καλλωπισμό της. Η γυναίκα πρέπει ν΄αποκτήσει πλέον νοοτροπία αγωνιστού και να πάρει πιο πολύ στα σοβαρά τη ζωή. Και τα κορίτσια μας, οι Ελληνοπούλες μας πρέπει να θυμούνται τον μύθο του Προδίκου με τον Ηρακλή εκείνον που στάθηκε εμπρός στο σταυροδρόμι αρετής και κακίας. Να ξέρουν, ότι στην σημερινή εποχή, το χρέος της εκλογής του δρόμου δεν πέφτει μόνο πάνω στον Ηρακλή, αλλά και πάνω σε κάθε νέο και πάνω σε κάθε κοπέλλα που τώρα χαράσσει με ενσυνείδητη γνώση το δρόμο της ζωής της. Το κυριώτερο αποτέλεσμα της γυναικείας χειραφέτησης είναι τούτο: πρώτα, η γυναίκα κατευθυνόταν από άλλους. Τώρα πορεύεται με επίγνωση αλλά και με ευθύνη.
Και το τελικό συμπέρασμα: η πορεία της σημερινής γυναίκας είναι η πορεία από της νίκης προς την πνευματική δημιουργία. Ας μη χάσει το δεύτερο. Διότι τότε θα χάσει και το πρώτο!
(Βλ. και «Ο Ανθρωπισμός», σελ. 161 επ. Εκδόσεις «Συζήτηση»)
