(Περίληψη σκέψεων του αείμν. Καθηγ. Παν/μίου Α.Ν. Τσιριντάνη)
Παρουσίαση περίληψης από Αλ. Χ. Φράγκο
Στην ιστορία της ανθρωπότητος πολλά κακά γίνονται από την άρνηση του ανθρώπου να αναγνωρίσει ότι φταίει.
Νομίζω, ότι ο άνθρωπος που αναζητεί την ενοχή στον εαυτό του, είναι ο αντίθετος του ανθρώπου που αναζητεί την αιτία ενός κακού εκτός του εαυτού του.
Και στο θέμα της ευθύνης του ανθρώπου, υπάρχει ο ενδοστρεφής και ο εξωστρεφής άνθρωπος.
Ο εξωστρεφής, όταν βλέπει ένα κακό, από τη πλευρά του το αρνείται και λέει ότι όλα είναι καλά. Και όταν δεχθεί ότι γίνεται πάντως κάτι κακό, θα πεί ότι εκείνο φταίει, το άλλο φταίει, αλλά ποτέ δεν φταίει ο ίδιος. Και αν υποθέσωμε ότι είναι έτσι αυτά, το ερώτημα είναι εσύ τι έκανες μπροστά σε όλα αυτά; Έκανες το καθήκον σου; Δεν υπάρχει όμως έλεγχος του εαυτού του. Είναι ο κατώτερος άνθρωπος είναι ο όχλος.
Ο άνθρωπος ο ενδοστρεφής όμως κρίνει τον εαυτό του να βρεί το πταίσμα. Και ο άνθρωπος αυτός αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Αλλά, βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι οι άλλοι δεν φταίνε.
Γι΄αυτό αυτός ο αυτοέλεγχος είναι δείγμα ψυχικού μεγαλείου.
Και είναι ευεργετικός αυτός ο αυτοέλεγχος, γιατί κάθε λάθος μας είναι και ένας εχθρός μας. Και αυτή η αναγνώριση του λάθους γίνεται μέσα μου. Η δημόσια αναγνώριση δεν είναι πάντοτε δυνατή.
Ο άνθρωπος, λοιπόν, έχει ανάγκη της αυτοεξέτασης. Και επειδή αυτή η αυτοεξέταση είναι δύσκολη, έχει μεγαλύτερη αξία. Ανοίγει δε και την πόρτα της προσευχής, γιατί η αυτοεξέταση είναι ήδη προσευχή, χωρίς να ισχύει και το αντίθετο.
Δεν υπάρχει φόβος η αναγνώριση του λάθους να οδηγήσει στην περίφοβη συνείδηση, γιατί η περίφοβη συνείδηση είναι μια παθολογική κατάσταση, γιατί είναι μία μορφή φυγής. Ενώ η αναγνώριση του λάθους συνοδεύει τον μαχητή στον πνευματικό του αγώνα.
Η αυτοεξέταση μας οδηγεί και στη συναίσθηση της αμαρτωλότητας. Και αν η αυτοεξέταση μας δείξει ότι κάναμε κάποιο κακό που επανορθώνεται, πρέπει να το επανορθώσωμε.
Είναι, δεύτερο, η αυτοεξέταση εισιτήριο για την προσευχή. Και τρίτον, μας βοηθάει να κρίνωμε και τους άλλους με επιείκεια.
Επομένως αποτελεί «εισιτήριο» και για την αγάπη.
Και το τελευταίο, είναι το καλύτερο ηρεμιστικό, γιατί διαπιστώνω ότι αμαρτάνω και εγώ όπως αμαρτάνει και ο άλλος.
Μεγάλη δε βοήθεια είναι να έχεις ένα φίλο που να σου ανοίγει την καρδιά σου, να σου κάνει κριτική, αλλά και να σε επαινεί όταν έκανες κάτι καλό.
Την κριτική δεν θα την δεχθώ εξάπαντος, αλλά θα την συζητήσω.
(Βλ. και «Η πίστις ως βίωμα», τόμος Δ, σελ. 37 επ. «Εκδόσεις Συζήτησις»).
Σχόλια Α.Χ. Φράγκου:
Η αναγνώριση του λάθους έχει το κέρδος της ταπείνωσης, όπως είχε πει ο αείμνηστος Καθηγητής.
