(Από εισήγηση του αείμν. Καθηγ. Α.Ν. Τσιριντάνη)
Παρουσίαση περιληπτική Από Αλεξ. Χ. Φράγκο
Το θέμα της διαλεκτικής είναι πολύ σπουδαίο, κεντρικό θα έλεγα, για την κοσμοθεωρία μας. Στη ζωή μας θα έρθει μέρα που θα καταλάβωμε ότι η ζωή μας είναι αγώνας, είναι πόνος, είναι σταυρός. Γιατί όμως να υπάρχει ο σταυρός;
Η αρχαία φιλοσοφία, ο μαρξισμός και ο Χριστιανισμός συμπίπτουν στο θέμα της διαλεκτικής. Ένας νόμος υπάρχει στο σύμπαν: Ο αγώνας! Ο αγώνας και ως σταυρός. Είναι το θεμέλιο και το νόημα της χριστιανικής πίστεως. Η αρρώστεια, λοιπόν, όχι μονο είναι τάξη αλλά είναι η τάξη. Τρία πράγματα είναι αναγκαία για τον άνθρωπο: Ο άνθρωπος έχει ανάγκη να αρρωσταίνει. Έχει ανάγκη να λέει «τον άρτον ημών τον επιούσιον δως ημίν…». Και έχει επίσης την ανάγκη να έχει έννοιες. Πρέπει να έχει αυτά τα τρία για να είναι άνθρωπος. Ο νόμος της πάλης, του αγώνα, είναι νόμος που ο Θεός έχει βάλει. Άρα και η αρρώστια και ο πόνος είναι η τάξη. Ο σταυρός έχει μια «ιδιοτροπία»: αποφεύγει εκείνους που τον αγαπούν.
Δεν θα ζήσωμε ποτέ ως άνθρωποι εάν δεν συμφιλιωθούμε με την διαλεκτική της ζωής, του αγώνα, του σταυρού. Ο Χριστός σταυρώθηκε για να μη σηκώνωμε τον σταυρό μας μόνοι. Θα έχωμε τη συντροφιά και βοήθειά Του.
Η διαλεκτική αυτή μας φέρνει σε ένα κεφάλαιο που πρέπει να το προσέξωμε. Το κεφάλαιο: διάβολος. Η πίστη στον Χριστό είναι απαραίτητο να συνοδεύεται και από την πίστη στον διάβολο. Είναι η διαλεκτική στο υπερφυσικό. Βλέπει κανείς το Ευαγγέλιο να κηρύττεται, να απλώνεται και να μη καρποφορεί. Άνθρωποι που μετέχουν των Μυστηρίων της Εκκλησίας, ενώ θα περίμενες να είναι ουσιωδώς ανώτεροι των συνανθρώπων τους, δεν το βλέπουν αυτό οι πιστοί και καρποφορία τους είναι αρνητική. Και υπάρχει πλήθος πολύ απογοητεύσεων και τώρα και στους είκοσι αιώνες της χριστιανοσύνης. Και σε όλες τις θρησκείες και σε όλες τις εποχές. Γιατί;
Ως τώρα μιλάμε για τον Θεό και δεν μιλήσαμε για τον διάβολο. Είναι η διαλεκτική στην υπερφυσική της μορφή. Η μεγαλύτερη επιτυχία του είναι να μας κάνει να πεισθούμε ότι δεν υπάρχει. Όταν δηλαδή βλέπεις έναν άνθρωπο που του προσφέρεις την αγάπη σου και βλέπεις να αντιδρά με τρόπο που τον οδηγεί στην καταστροφή και προτιμάει να καταστραφεί! Αυτό είναι κάτι που έχει υπερφυσική την εξήγηση. Σ΄αυτό πραγματικά είναι ο διάβολος που μπήκε μέσα του.
Όταν βλέπεις έναν θρησκευτικό άνθρωπο να δολοφονεί την υπόληψή σου και μάλιστα στο Μυστήριο της Εξομολόγησης, μία εξήγηση υπάρχει: ο διάβολος. Είναι το κακό χάριν του κακού. Ο άνθρωπος αισθάνεται την ανάγκη να συμφιλιωθεί με την ιδέα του διαβόλου.
Για την αντιμετώπιση του διαβόλου: Πρώτον, όταν σηκωθώ το πρωϊ να πω ότι σήμερα θα έχω σταυρό να σηκώσω. Και δεύτερον, σήμερα θα έχω μιά συνάντηση με τον διάβολο και θα παλαίψωμε. Τότε θα δείτε ότι θα πάψει για σας να έχει αινίγματα η ζωή. Μη τα φορτώνομε όμως όλα στον διάβολο. Και ας έχωμε υπ΄όψη ότι η πίστη στο κακό οδηγεί και στο ρήγμα με το αγαθό της μετανοίας. Και η αμαρτία γίνεται με την μετάνοια όργανο για να έρθει η Θεία Χάρη.
Υπάρχουν βέβαια άνθρωποι που αμφιβάλλουν για την ύπαρξη του διαβόλου. Αλλά θα τους ρωτούσα: Πώς εξηγείτε τότε το κακό που υπάρχει μέσα σας; Και τότε ποια είναι η εξήγηση της ανιδιοτελούς κακίας που υπάρχει ενίοτε στον άνθρωπο; Υπάρχει επομένως πηγή του κακού υπερφυσική που είναι ο διάβολος.
(Για περισσότερα βλ. «Η πίστις ως βίωμα» τόμος Θ΄ σελ. 127 επ.).
Σκέψεις Αλ.Χ. Φράγκου
Ας προσέξουν οι νέοι τις παραπάνω επισημάνσεις του αείμνηστου Καθηγητού Α.Ν. Τσιριντάνη. Η δυσκολία του όλου θέματος είναι ότι η ύπαρξη του διαβόλου δεν ελέγχεται και είναι πολύ δύσκολο να δεχθεί κανείς ότι υπάρχει τέτοια ύπαρξη επειδή, ως πνεύμα, δεν έχει ορατή υπόσταση από τον άνθρωπο. Ναι, αλλά η ύπαρξή του αποκαλύπτεται από τις ύπουλες ενέργειές του που θέλουν το κακό μας. Είναι η ύπαρξη που υπονομεύει κάθε καλή προσπάθεια, που διαστρεβλώνει τα γεγονότα και τους δίνει άλλο νόημα, τάχα ευεργετικό, ενώ είναι για το κακό μας. Έχει τη δυνατότητα, το ταλέντο, το κακό να το παρουσιάζει ως καλό και το καλό ως κακό! Μοιάζει με έναν καθώς πρέπει κύριο με το χαμόγελο στα χείλη, που κάνει το παν για να μεταβάλλει κάτι καλό και που ενθαρρύνει μια συνέργεια που τελικά οδηγεί στην αποτυχία. Εμπνέει απογοήτευση και αδράνεια για πνευματική προσπάθεια, βάζει αμφιβολίες, μειώνει την αξία μιας καλής πράξης και ωθεί στη ματαίωσή της. Υπονομεύει την πίστη στον Θεό!
Είναι ο εμπνευστής των εγκλημάτων της ανθρώπινης ιστορίας. Υπονομεύει κάθε καλό έργο, είναι εκείνος που πρώτος συνετέλεσε ώστε ο Θεάνθρωπος είναι ουσιαστικά ο μεγάλος άγνωστος της ανθρώπινης ιστορίας, αντί να είναι ο καθημερινός θείος συνοδοιπόρος του πιστού, ο εμπνευστής καλών έργων, ιδίως της αλληλεγγύης προς τον έχοντα ανάγκη συνάνθρωπο. Είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου.
Ναι, αλλά ο άνθρωπος και ιδίως ο νέος έχει την δυνατότητα να νικήσει με το θείο δώρο της προσευχής. Πρέπει η προσευχή να είναι πιστή και θερμή. Η αγάπη του Θεού υπερισχύει της μεθόδου του διαβόλου. Γι΄αυτό σταθείτε εναντίον του με την προσευχή και τον αγώνα. Γιατί ο Θεός έχει τη δύναμη να βοηθήσει τον άνθρωπο να βγει νικητής.
