(Από σκέψεις του αείμν. Καθηγ. του Παν/μίου Α.Ν. Τσιριντάνη)
Παρουσίαση περίληψης από Αλ. Χ. Φράγκο
Η Πίστη στον Θεό, είναι ξεκάθαρη πίστη. Κανείς δεν είδε τον Θεό. Γι΄αυτό και η πρώτη αντίρρηση στην Πίστη αυτή είναι: Πιστεύεις στον Θεό παρ΄όλο που δεν τον βλέπεις; Αυτή όμως η αντίρρηση προϋποθέτει ότι κάθε τι που υπάρχει το βλέπω. Πρόταση όμως που είναι εσφαλμένη αφού ο άνθρωπος βλέπει απειροστό από την όλη πραγματικότητα. Και σύμφωνα με την πρόταση αυτή δεν έπρεπε να υπάρχει τίποτε άλλο από εκείνο που βλέπομε. Να σκεφθούμε μόνο την ύπαρξη της ατομικής ενέργειας που ήταν τελείως άγνωστη τον 19ον αιώνα, και γι΄αυτούς, η μεγάλη αυτή δύναμη, με τη λογική αυτή δεν υπήρχε.
Στον ισχυρισμό έπειτα ότι σύμφωνα με την επιστήμη δεν υπάρχει Θεός, η απάντηση είναι ότι εκείνος που το ισχυρίζεται αυτό πρέπει να αποδείξει με τα μέσα της επιστήμης (Παρατήρηση, πείραμα, μαθηματικό λογισμό) τον ισχυρισμού του ότι δεν υπάρχει Θεός! Αλλά να πει και να ανακαλύψει, άλλη αιτία που εδημιούργησε τον κόσμο που δεν είναι ο Θεός. Δηλαδή, την αυτοδημιουργία της ύλης! Που ισοδυναμεί με το Δήλιο πρόβλημα ή τον τετραγωνισμό του κύκλου!
Έπειτα, από εκατόν πενήντα χρόνια αθεϊσμού βλέπομε ότι ο αθεϊσμός εγέρασε. Και όπου οι βωμοί γκρεμίζονται υπάρχουν οι κρυπτοβωμοί. Ο αθεϊσμός είναι ένα είδος αναπηρίας του ανθρώπου. Και κάνει εντύπωση ότι με την πάροδο του χρόνου φεύγει ο αθεϊσμός.
Και έτσι η πίστη στον Θεό είναι η πιο φυσιολογική και αβίαστη πορεία του ανθρώπου. Και ούτε στην επιστήμη είναι αντίθετη ούτε στη λογική. Είναι ο φυσιολογικώτερος δρόμος για τον άνθρωπο.
Υπάρχει όμως ένα δύσκολο πρόβλημα που λέγεται Θεοδικία. Δηλαδή να «δικάζεται» ο Θεός για τα κακά που συμβαίνουν στον κόσμο. Η πίστη πλέον εδώ μπαίνει στην περιοχή του ελέγχου. Πως συμβαίνουν πράγματα άσκοπα; Δεύτερο ως απορία και σκανδαλισμός. Και, τρίτον, ως παράπονο: Γιατί Θεέ μου να μου πάρεις το παιδί μου; κλπ. Και γιατί Θεέ μου αφήνεις στο όνομα του Χριστιανισμού να γίνωνται τόσα εγκλήματα;
Επομένως στο πρόβλημα της Θεοδικίας έχομε πρώτον το φυσικό κακό (σεισμοί κλπ.), δεύτερον, το ηθικό κακό και, τρίτον, η χρεωκοπία των αξιών στο όνομα του Χριστιανισμού (τόσα μίση, μισαλλοδοξία, τόση υποκρισία και τόση ηθική κατωτερότητα).
Το μεν παράπονο είναι φυσικό και σεβαστό. Ο Θεός ξέρει ότι το παράπονο είναι κατανοητή ανθρώπινη αδυναμία. Η Αγία Γραφή είναι γεμάτη τέτοια παράπονα ως ειλικρινές βιβλίο.
Η ένσταση είναι: Αφού δεν ξέρομε την αιτία των όσων κακών συνέβησαν, άρα τέτοια αιτία δεν υπάρχει. Αυτή η ένσταση θυμίζει την πρόταση που είπαμε για την ύπαρξη του Θεού. Τον Θεό δεν τον βλέπω άρα Θεός δεν υπάρχει. Αλλά ο ισχυρισμός αυτός είναι ανόητος, γιατί ο άνθρωπος ξέρει απειροστό από την πραγματικότητα. Και το θέμα της υπάρξεως της Προνοίας του Θεού είναι στην περιοχή εκείνων που δεν ξέρομε.
Και τώρα ερχόμαστε στα άσκοπα για τα οποία πρώτος μίλησε ο Λουκιανός. Πολλά όργανα του ανθρώπινου οργανισμού που εθεωρούντο άσκοπα, η επιστήμη εκ των υστέρων απέδειξε την μεγάλη τους χρησιμότητα.
Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί το σύμπαν πρέπει να είναι καμωμένο έτσι, ώστε να χωράει και να εξηγείται στο μυαλό του ανθρώπου του εικοστού πρώτου αιώνα.
Μέσα στον κύκλο του ελέγχου μας είναι τα γεγονότα. Η αιτία τους όμως, η εξήγηση των γεγονότων είναι πέρα από τον κύκλο του ανθρώπινου ελέγχου. Είναι, λοιπόν, ζήτημα εμπιστοσύνης, πίστεως, όπως δίνομε εμπιστοσύνη και σε ένα στρατηγό στις διατάξεις του για τις κινήσεις του στρατεύματός του.
Μιλάμε για Θεία Πρόνοια. Πώς να χωρέσει εξήγηση στο ανθρώπινο μυαλουδάκι, η Πρόνοια του μεγάλου Θείου Νου; Την Θεία Πρόνοια την εμπιστευόμαστε. Βοηθά σ΄αυτό το να δούμε την άπειρη σκοπιμότητα του ανθρώπινου οργανισμού.
Και το ερώτημα είναι, πως συμβιβάζονται με την μη ύπαρξη του Θεού, η ασύλληπτη αρμονία που υπάρχει στην υλική φύση και στο σύμπαν; Σε πολλές απορίες μας απαντά και η πάροδος του χρόνου.
Μέσα στην Πρόνοια του Θεού είναι και ο σταυρός, οι δοκιμασίες της Ζωής.
Το όλο πρόβλημα της Θεοδικίας αντιμετωπίζεται με τρεις προτάσεις:
α) Την πρόταση: Δεν ξέρω γιατί γίνονται αυτά τα ατυχήματα της ζωής. Είναι το αποδεικτικό αξίωμα.
β) Η δεύτερη πρόταση είναι ο σταυρός, που προβάλλει η Χριστιανική πίστη.
γ) Η αιωνιότητα, που είναι πέρα από τον κύκλο της ανθρώπινης γνώσης.
Όλο το ζήτημα της Θεοδικίας ξεκινά από το ότι το πρόβλημα αυτό βρίσκεται μέσα στην περιοχή του ελεγκτού. Ενώ τα μεν αποτελέσματα βρίσκονται μέσα στην περιοχή του ελέγχου μας, η αιτία όμως βρίσκεται έξω από την περιοχή αυτή και τα βλέπομε με την πίστη.
Βλέπομε άλλως τε την Πρόνοια του Θεού σε κάθε μας βήμα. Έχομε εμπιστοσύνη στο Θεό και έτσι προχωρούμε. Ο άνθρωπος πρέπει να αγωνίζεται για τη πίστη του. Πίστη στην Πρόνοια του Θεού, που να είναι εντελώς απρόσβλητη από ενστάσεις, δεν υπάρχει. Πίστη θα χρειάζεται πάντοτε. Η πρόταση ότι δεν υπάρχει Πρόνοια του Θεού είναι ψέμα.
Συμπέρασμα: πρώτον, το μυαλουδάκι μου χωράει απειροστό της πραγματικότητας. Δεύτερον Νόμος του Θεού είναι ο νόμος του σταυρού. Τρίτον Ότι τη ζωή μας πρέπει να την βλέπομε με το πρίσμα της αιωνιότητας.
(Βλ. εκτενέστερα «Η πίστις ως βίωμα» τόμος Θ΄, σελ. 56, «Εκδόσεις Συζήτησις»).
